Nghiến răng là một hiện tượng gây ra bởi sự co rút không chủ ý của các cơ liên quan đến việc nhai, sự cọ xát hoặc lực ép của hai cung hàm dưới và trên.
1. Nguyên nhân nghiến răng
Tìm ra nguyên nhân của chứng nghiến răng không phải lúc nào cũng dễ dàng. Dưới đây là một số nguyên nhân có thể được phát hiện:
Căng thẳng và hồi hộp.
Lo âu.
Rối loạn cảm xúc.
Rối loạn tâm lý.
Rối loạn giấc ngủ.
Sự hiện diện của các bệnh thoái hóa thần kinh, trong đó chứng nghiến răng có thể là phản ứng của cơ khi mắc thoái hóa thần kinh.
Khuynh hướng gia đình: trong gia đình đã có những người mắc chứng nghiến răng thì bạn cũng có thể có xu hướng mắc chứng nghiến răng.
Ngay cả việc lạm dụng rượu, ma túy hoặc hút thuốc cũng có thể là những yếu tố liên quan đến sự khởi phát của chứng nghiến răng.
Chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn cũng có liên quan đến chứng nghiến răng. Có vẻ như những đối tượng mắc chứng rối loạn giấc ngủ này cũng có xu hướng mắc chứng nghiến răng nhiều hơn. Người ta vẫn chưa biết hai hiện tượng này có liên quan với nhau hay không và bằng cách nào, các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết rằng việc kích hoạt các cơ nhai xảy ra trong các đợt nghiến răng có thể làm tăng sự thông thoáng của đường thở và do đó là một cơ chế bảo vệ cơ thể hoạt động giúp mở khóa giai đoạn ngưng thở.
Cuối cùng, cần phải xem xét rằng một số loại thuốc có thể gây ra tác dụng phụ liên quan đến hoạt động của cơ gây ra chứng nghiến răng, trong số này có một số thuốc an thần và thuốc chống trầm cảm. Nếu điều này xảy ra, bạn có thể nói chuyện với bác sĩ đã kê đơn cho họ để đánh giá xem có thể thay thế thuốc này bằng thuốc khác hay thay đổi liều lượng hay không.
Dựa vào nguyên nhân có thể gây ra hiện tượng nghiến răng mà người ta phân loại nghiến răng là nguyên phát hay thứ phát.
Nghiến răng nguyên phát biểu hiện ở những đối tượng khỏe mạnh, những người có thể nghiến răng vì những lý do đã nói ở trên: nhu cầu giải phóng căng thẳng tích tụ trong ngày (và do đó dẫn đến nghiến răng vào ban đêm) hoặc vì lý do sai khớp cắn hoặc rối loạn liên quan đến cấu tạo của răng, hàm dưới và hàm trên. Ví dụ, nó thường xảy ra ở những người không có sự đóng hàm hài hòa của các vòm và có răng chen chúc dẫn đến sự sai lệch của răng và khớp cắn bất thường.
Mặt khác, khi chứng nghiến răng được xác định là do hóa chất hoặc thuốc có liên quan đến hệ thần kinh gây nghiến răng, như xảy ra với thuốc chống trầm cảm, thuốc điều trị tâm thần thì chúng ta gọi đây là chứng nghiến răng thứ phát.
Nghiến răng ở trẻ em
Khi trẻ nghiến răng, nguyên nhân kích hoạt có thể được tìm thấy là do viêm tai giữa hoặc rối loạn răng miệng (đau răng). Trong những tình huống tương tự, chứng nghiến răng có thể là một nỗ lực vô thức nhằm giảm bớt những kích thích đau đớn mà đứa trẻ cảm nhận được. Tất nhiên, nguyên nhân gây ra chứng nghiến răng ở trẻ em cũng có thể có bản chất khác với người lớn, và chỉ có thể được xác định với sự trợ giúp của bác sĩ.
Ngoài ra, có mối liên quan nào giữa hội chứng tăng động (ADHD) và chứng nghiến răng không? Câu hỏi này đã được trả lời bởi một nghiên cứu phân tích tổng hợp trong đó nêu bật mối liên quan lớn hơn giữa những trẻ mắc hội chứng ADHD với chứng nghiến răng, cao gấp ba lần so với những trẻ khác.
Chứng nghiến răng ở trẻ em xảy ra ở khoảng 20% trẻ em dưới 12 tuổi, mặc dù nó thường không được cha mẹ chẩn đoán hoặc thậm chí không nhận thấy; thông thường thói quen có xu hướng biến mất cùng với sự lớn lên.
Trong một số trường hợp, đó là triệu chứng phát hiện ra sự xâm nhập của ký sinh trùng đường ruột (giun kim) , ngứa về đêm dẫn đến nghiến răng.
2. Biểu hiện và Đặc điểm của bệnh nghiến răng
Bệnh nghiến răng thể hiện như thế nào?
Như đã đề cập, chứng nghiến răng có đặc điểm là nghiến răng, nhưng đây không phải là biểu hiện duy nhất của nó. Trên thực tế, chứng nghiến răng cũng có thể biểu hiện dưới dạng nghiến răng tĩnh. Nói cách khác, vị trí được duy trì "với hàm răng nghiến chặt" theo cách tĩnh mà không có bất kỳ chuyển động trượt nào, không phát ra âm thanh.
Hơn nữa, theo một số chuyên gia, ngay cả những va chạm răng đơn giản cũng có thể biểu hiện một dạng ban đầu của chứng nghiến răng. Trong điều kiện nghỉ ngơi bình thường, hai cung răng không tiếp xúc với nhau và cơ nhai nên được thả lỏng. Ngay cả sự tiếp xúc tối thiểu giữa các răng cũng gây ra sự co rút của nhóm cơ này và khiến cá nhân có nguy cơ tiềm ẩn phát triển chứng nghiến răng "thực sự" khi có các tình trạng như căng thẳng, lo lắng, v.v.
Khi nào bệnh nghiến răng xảy ra?
Người ta thường tin rằng chứng nghiến răng chỉ xảy ra trong khi ngủ, nhưng điều này không hoàn toàn đúng. Trên thực tế, chứng nghiến răng cũng có thể xảy ra vào ban ngày và mặc dù cá nhân hoàn toàn tỉnh táo nhưng họ thường không nhận ra mình đang làm điều này. Nguyên nhân của chứng nghiến răng vào ban ngày thường (nhưng không hoàn toàn) là do tình trạng hồi hộp và căng thẳng.
Chứng nghiến răng khi ngủ
Nghiến răng thường kéo dài trong vài giây, nhưng có thể lặp lại nhiều lần trong khi ngủ. Dựa trên những quan sát được thực hiện, có vẻ như chứng nghiến răng thường xuất hiện trong giai đoạn thứ hai của giấc ngủ.
3. Hậu quả của bệnh nghiến răng là gì?
Ngay cả trong khi ngủ hoặc trạng thái hàm nghỉ ngơi, răng không bao giờ được tiếp xúc với nhau! Thay vào đó, trong những năm qua, chúng ta đang chứng kiến sự gia tăng ngày càng nhiều về tần suất bệnh nhân ngủ "với hàm răng nghiến chặt", với những hậu quả tiêu cực không chỉ đối với răng, cơ và khớp mà còn ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ và khả năng hồi phục sau khi ngủ.
Tuy nhiên, những người mắc chứng nghiến răng thường xuyên không nhận ra trong lúc nghiến răng. Họ có thể bị khô miệng, đau quai hàm, mệt mỏi và đau nhức cơ nhai và thậm chí là đau đầu.
Đương nhiên, men răng có thể bị mài mòn và mỏng đi do các lực tác động liên tục mà răng phải chịu, và sẽ có khuynh hướng phát triển sâu răng, viêm nướu. Trong những trường hợp nghiêm trọng nhất, ngà răng thậm chí có thể bị lộ ra và răng bị tổn thương sâu, đồng thời làm thay đổi độ nhạy cảm của nó. Trên thực tế, bệnh nghiến răng nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến sứt mẻ, nứt và thậm chí gãy răng.
Nghiến răng gây ra căng thẳng không chỉ ở cơ và răng mà còn ở khớp. Việc nghiến răng liên tục có thể gây căng thẳng quá mức cho các khớp thái dương hàm dẫn đến xuất hiện các cơn đau, và tiếng lốp bốp. Đôi khi cá nhân có thể nhầm lẫn giữa đau khớp do nghiến răng với đau tai.
Chứng nghiến răng về đêm cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng giấc ngủ, dẫn đến sự phát triển của tất cả các hậu quả điển hình của việc ngủ không đủ giấc.
Tuy nhiên, cần lưu ý rằng phải mất nhiều năm để đạt được thiệt hại nghiêm trọng nhất do chứng nghiến răng được mô tả ở trên. Vì lý do này, chẩn đoán kịp thời là điều cần thiết.
4. Biện pháp khắc phục chứng nghiến răng khi ngủ
Thật không may, cho đến nay, không có phương pháp điều trị dứt điểm nào có thể loại bỏ hoàn toàn xu hướng nghiến răng khỏi cuộc sống của một cá nhân. Nhưng có thể áp dụng các chiến lược để ngăn ngừa hậu quả của nó, đặc biệt là ở cấp độ răng, cơ nhai và khớp thái dương hàm.
Chi tiết hơn, để bảo vệ răng khỏi bị mài mòn và tránh làm quá tải các cơ và khớp, người ta thường sử dụng miếng (máng) chống nghiến răng, một loại dụng cụ bảo vệ hàm được sử dụng trong khi ngủ để ngăn ngừa sự tiếp xúc giữa 2 hàm răng. Chỉ trong trường hợp nghiến răng nghiêm trọng, "miếng cắn" mới thường được chỉ định sử dụng vào ban đêm. Tuy nhiên, không nên tự mua miếng chống nghiến răng ở hiệu thuốc hoặc trên mạng vì chúng thậm chí có thể làm lệch hàm dưới do bệnh nhân lắp không đúng cách.
Còn về khớp cắn thì sao? Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng không có bằng chứng về mối quan hệ nhân quả giữa khớp cắn và chứng nghiến răng. Nói cách khác, có thể có một bộ răng không hoàn hảo mà không nhất thiết gây ra vấn đề. Vì vậy, hãy cân nhắc kỹ với các liệu pháp chỉnh nha và chỉnh răng trong những trường hợp như thế này.
Mặt khác, trong trường hợp căng thẳng hoặc các triệu chứng lo lắng, có thể hữu ích khi sử dụng các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga, tập thở, xoa bóp, hoạt động thể chất, tắm nước ấm, nghe nhạc... Tất nhiên, nếu bạn đang đối phó với chứng lo âu và rối loạn cảm xúc/tâm lý có tính chất bệnh lý, có thể cần phải liên hệ với nhà trị liệu tâm lý.
Tinh dầu có thể là người bạn tốt của bạn khi cố gắng giảm căng thẳng. Các loại thảo mộc như hoa oải hương, gỗ tuyết tùng, cam bergamot và hoa cúc đều đã được chứng minh là đặc biệt có tác dụng làm dịu não và được sử dụng rộng rãi trong một loạt các kỹ thuật dựa trên liệu pháp mùi hương.
Thực hành chánh niệm tỉnh thức: khi bạn nhắm mắt ngủ, hãy ý thức về những căng thẳng hiện diện trong quai hàm. Đôi khi chỉ cần đặt đầu lên gối báo hiệu hàm của bạn bắt đầu co lại. Thả lỏng và thư giãn các cơ hàm và mặt một cách có ý thức. Lặp lại quá trình thư giãn nếu bạn thức dậy trong đêm.
Khi thức, hãy chú ý khi nào bạn nghiến răng, và cố gắng ngăn chặn hành vi này bằng cách thư giãn cơ hàm.
Ngoài ra, để giảm hiện tượng nghiến răng cần tránh tất cả các hành vi có xu hướng thúc đẩy bệnh, do đó cần tránh thuốc lá, bia rượu, cà phê và trà, đặc biệt là sau bữa tối và có thể điều trị trào ngược dạ dày thực quản đúng cách nếu có.
Về mặt dinh dưỡng, các nghiên cứu gần đây cũng đã chứng minh tầm quan trọng của nó để hỗ trợ chống lại chứng nghiến răng. Thực phẩm có chứa canxi, magie, kẽm và vitamin B, vitamin C đã được xác định là đồng minh có giá trị chống lại chứng rối loạn này.
Do đó, việc điều trị chứng nghiến răng không đơn giản, vì nó phải xem xét tất cả các yếu tố có thể góp phần vào nguyên nhân gây bệnh, đôi khi đòi hỏi phương pháp tiếp cận đa ngành.
5. Phòng ngừa chứng nghiến răng
Cho đến gần đây, không ai nghiêm túc nói về việc ngăn ngừa tác hại của chứng nghiến răng. Ngày nay, cộng đồng khoa học đã hiểu tầm quan trọng của các yếu tố sinh học - tâm lý - xã hội và do đó là nguồn gốc trung tâm chứ không phải ngoại vi của chứng rối loạn.
Theo hướng này, điều quan trọng cơ bản là truyền thông và giáo dục nhận thức về vị trí nghỉ ngơi sinh lý của hàm.